Landbrukseigedommar og buplikt

Oppdatert 18.11.2024

Eigedomane er grunnlaget for verdiskapinga i landbruket. Den som overtek ein  landbrukseigedom må søkje om konsesjon dersom eigedomen er utan bygningar, eller dersom eigedomen har eit samla areal på meir enn 100 dekar, eller eigedomen har meir enn 35 dekar fulldyrka og/eller overflatedyrka jord.

Konsesjonslova gjeld for dei fleste typar erverv (kjøp eller arv) av fast eigedom. Formålet med konsesjonslova er verne om produksjonsareala i landbruket, noko som blir gjort gjennom regulering og kontroll når fast eigedom blir kjøpt eller seld. Lova skal dessutan sikre eigar- og bruksforhold som er tenlege for samfunnet. Vi må til dømes ta omsyn også til framtidige generasjonar, landbruksnæringa, behov for utbyggingsgrunn, miljø og busetting.  

Buplikt

Det er eit politisk mål å ha busetjing i heile landet, noko som blant anna blir sikra gjennom buplikta. Plikta følgjer direkte av lova når den som har odel eller er i nær slekt med førre eigar, overtek ein eigedom med bustadhus og meir enn 35 dekar dyrka mark eller 500 dekar skog. Buplikt kan òg setjast som vilkår i ei konsesjonssak. Kommunen kan også innføre buplikt for dei som kjøper eller arvar heilårsbustader, utan omsyn til storleik på eigedomen. 

Jordlova

Jordlova speglar det landbrukspolitiske målet om å sikre arealressursane og halde oppe og styrkje ressursane på det enkelte bruket. Dette inneber mellom anna at den som eig dyrka mark, har ansvar for at jorda blir driven.

Jordlova har reglar om driveplikt, omdisponering av dyrka og dyrkbar jord, og om deling av landbrukseigedom. Kommunen behandlar og avgjer saker etter jordlova og konsesjonslova, og Statsforvaltaren er klageinstans.

Vis meir


Publisert 07.12.2015

Praktisering av jordlova i fokus

Fylkesmannen skal føre tilsyn med at føresegnene i jordlova blir haldne, i tillegg til å bidra til at kommunane følgjer opp nasjonale mål og retningsliner. Fylkesmannen vil derfor be om å få kopi av avgjerder etter jordlova i nokre kommunar frå neste år.


Publisert 13.01.2015

Fjerning av konsesjonslova er negativt for landbruket

Fylkesmannen i Rogaland rår frå oppheving av konsesjonslova og føresegna i odelslova som gjeld buplikt. Fylkesmannen meiner framlegget verken vil bidra til auka rekruttering til landbruket eller til auka matproduksjon.


Publisert 09.01.2015

Gardsbruk på Serigstad i Time får likevel konsesjon

Etter at Time kommune nekta Janne Evertsen konsesjon i 2011, har saka vore både til klagebehandling hos Fylkesmannen og i tingretten. Fylkesmannen har no gitt Evertsen konsesjon på gardsbruket på Serigstad i Time.


Publisert 30.10.2014

Nei til konsesjon

Fylkesmannen har nekta konsesjon for erverv av ein landbrukseigedom i Gjesdal kommune fordi det vil vere ei driftsmessig betre løysing at eigedommen blir selt som tilleggsjord til nabobruk i drift. Landbruksdirektoratet tok ikkje klaga til følgje, og stadfesta Fylkesmannen sitt vedtak.


Publisert 12.12.2013

Ja til frådeling av tomt til forskingsfjøs

Planteknisk utval i Eigersund kommune har gitt samtykke til frådeling av ei tomt på 6 dekar for oppføring av forskingsfjøs for spesialisert kjøttproduksjon.


Publisert 12.12.2013

Foreslår å oppheve priskontrollen

Landbruks- og matdepartementet foreslår å oppheve priskontrollen i konsesjonslova.


Publisert 06.12.2013

Bruk av ledige driftsbyningar

Ledige driftsbygningar kan bli brukt til næringsverksemd så lenge det skjer på landbruket sine premissar.


Publisert 17.06.2013

Endringane i jordlova og odelslova er vedtatt

Fredag 14. juni blei begge lovendringane sanksjonert av Kongen i Statsråd. Endringane i jordlova trer i kraft 1. juli 2013. Endringane i odelslova trer i kraft 1. januar 2014.


Publisert 30.04.2013

IVAR får ikkje kjøpe landbrukseigedom i Bjerkreim kommune

Bjerkreim kommune har nekta IVAR konsesjon for erverv av ein landbrukseigedom fordi ervervet er vurdert å vere i strid med konsesjonslova. Fylkesmannen tek ikkje klagen til følgje og stadfestar Bjerkreim kommune sitt vedtak. Saka gjeld kjøp av ein landbrukseigedom på totalt 1309 dekar, der 153 dekar er jordbruksareal.


Publisert 14.03.2013

Høyringsuttale til forslag om endringar i odelslova

Departementet foreslår innskrenkingar i odelskretsen, og oppheving av odelsfrigjering ved overtaking av tilleggsjord til landbrukseigedom. Fylkesmannen støtter forslaget om endringar i odelskretsen, men ikkje endringar i reglane om odelsfrigjering.