Fri rettshjelp

Oppdatert 28.06.2024

Fri rettshjelp er støtte til nødvendig juridisk bistand til personar som ikkje har økonomi til å dekkje slike utgifter sjølv. Ordninga gjeld berre saker av spesielt stor personleg og velferdsmessig betydning. I nokre typar saker er det eit vilkår at den som søkjer om fri rettshjelp fyller bestemte inntekts- og formuesgrenser.

Kan du få dekt behovet for rettshjelp på ein annan  måte?
Inntekts- og formuesgrenser
Eigendel
Døme på saker som kan gi rett til fri rettshjelp
Slik går du fram for å søkje om fri rettshjelp

Kan du få dekt behovet for rettshjelp på ein annan måte?

Viss du kan få dekt behovet ditt for juridisk bistand på andre måtar eller gjennom andre ordningar, vil du som hovudregel ikkje få fri rettshjelp. Dette gjeld til dømes viss du har ei forsikring som dekkjer utgifter til juridisk bistand, eller viss du er medlem i ein organisasjon som dekkjer slike utgifter. Det same gjeld dersom det offentlege kan gi deg opplysningar og rettleiing om saka som du søkjer fri rettshjelp til. I slike tilfelle må du nytte deg av desse alternative ordningane.

Inntekts- og formuesgrenser

For å få fri rettshjelp må du i nokre sakstypar ha bruttoinntekt og nettoformue under bestemte grenser, som er:

  • Einslege: Maks årsinntekt 350 000 kroner og maks nettoformue 150 000 kroner
  • Ektefellar og andre som lever saman: Maks samla årsinntekt kr 540 000 og maks nettoformue 150 000 kroner
  • Det er brutto inntekt på årsbasis som blir lagd til grunn. Inntekt som det ikkje blir betalt skatt av skal ikkje inngå i berekningsgrunnlaget. Du må gi opplysningar om økonomien din når du søkjer om fri rettshjelp. Du dokumenterer opplysningane med kopi av skattemelding, lønnsslipp eller utbetalingsdokumentasjon frå Nav.

Når vi vurderer større formuesverdiar, til dømes bustad, fritidsbustad, bil og fritidsbåt, er det likningsverdien ved siste skattemelding som blir lagt til grunn. Formue som består av eigen bustad eller driftsmidlar ser vi likevel normalt bort frå når vi vurderer om du har formue som går over formuesgrensa.

Sjølv om inntekta og formuen din er over dei fastsette grensene, kan du unntaksvis få fri rettshjelp dersom utgiftene til juridisk bistand blir store i forhold til den økonomiske situasjonen din.

Du kan bruke rettshjelpskalkulatoren vår for å finne ut om du oppfyller vilkåra for fri rettshjelp.

Eigendel

Dersom du får fri rettshjelp, skal du betale ein eigendel av utgiftene viss du har ei årleg bruttoinntekt på 100 000 kroner eller meir. Eigendelen kan ikkje falle bort eller bli redusert.

  • Dersom du får fri rettshjelp i ei sak der det ikkje gjeld inntekts- og formuesgrenser, skal du likevel ikkje betale eigendel.
  • Viss du får fritt rettsråd, er eigendelen éin gong salærsatsen, som er 1215 kroner frå 1. januar 2024.
  • Får du fri sakførsel, er eigendelen 25 prosent av utgiftene, oppover avgrensa til 8 gonger salærsatsen, det vil seie 9720 kroner.

Eigendelen blir kravd inn av advokaten din eller rettshjelparen, og eigendelen skal i utgangspunktet betalast på forskot.

Døme på saker som kan gi rett til fri rettshjelp

Du kan få fri rettshjelp anten som fritt rettsråd (juridisk bistand utanom domstolsbehandling) eller som fri sakførsel (juridisk bistand i saker for domstolane, frå og med stemning). Dersom du får fri rettshjelp, kan du i nokre tilfelle òg få dekt eigne utgifter, som til dømes utgifter til tolk eller ei medisinsk utgreiing.

Sivilrettsforvaltninga har meir informasjon om kva sakstypar som kan gje rett til fri rettshjelp:

I kva saker kan du få fri rettshjelp i form av fritt rettsråd (sivilrett.no)

I kva saker kan du få fri rettshjelp i form av fri sakførsel (sivilrett.no)

Slik går du fram for å søkje om fri rettshjelp

Du kan søkje Statsforvaltaren om fritt rettsråd. Det er statsforvaltaren i fylket der du bur eller oppheld deg over noko tid som behandlar søknaden. I mange prioriterte sakstypar kan advokaten eller rettshjelparen innvilge fritt rettsråd dersom inntekts- og formuesgrensa er oppfylt. Då treng du ikkje sjølv sende søknad til Statsforvaltaren.

Søknad om fri rettshjelp til ei sak i utlandet skal alltid sendast til Statsforvaltaren i Østfold, Buskerud, Oslo og Akershus. Dersom du bur i utlandet og har ei sak i Noreg, skal du sende søknaden til Statsforvaltaren i det fylket som anten du eller saka har nærast tilknyting til. Dersom verken du eller saka har tilknyting til eit bestemt fylke, sender du søknaden til Statsforvaltaren i Østfold, Buskerud, Oslo og Akershus.

Nettstaden rettsrad.no har meir informasjon retta mot advokatar og andre rettshjelparar.

Aktuelle skjema:

digitalt skjema for privatpersonar som skal søkje om fri rettshjelp

eigenerklæringsskjemaet til Sivilrettsforvaltninga (sivilrett.no)

Vis meir


Publisert 01.06.2017

Sakshandsamingstid søknad om fri rettshjelp

Fylkesmannen har for tida 5 månaders sakshandsamingstid på søknader om fri rettshjelp. Dette på grunn av ei stor mengd med saker, og ressurssituasjonen.


Publisert 13.03.2017

Fri rettshjelp – raskare saksbehandling – elektronisk salæroppgåve

Til advokatar og rettshjelparar har Fylkesmannen i Sogn- og Fjordane laga eit informasjonsskriv om elektronisk skjemaløysing.


Publisert 03.03.2017

Nytt rundskriv om fri rettshjelp

Staten sivilrettsforvaltning sitt rundskriv 1/2017 om fri rettshjelp framstiller hovudreglane i rettshjelplova. Det omtaler også gjeldande praksis på sentrale område.


Publisert 04.01.2017

Ny salærsats for advokatar mv. i straffesaker og i rettshjelpssaker og nye stykkprissatsar for medisinsk sakkunnige

Frå Statens sivilrettsforvaltning har Fylkesmannen i Rogaland fått melding om at det er tre endringar på salærfeltet som tre i kraft 1. januar 2017.

 


Publisert 08.12.2016

Informasjon om tolkeløysinga for advokat

No kan tolkar sende inn krav som er knytt til fritt rettsråd elektronisk


Publisert 14.07.2016

Fri rettshjelp: Fylkesmannen skeptisk til lovendringar

Justis- og beredskapsdepartementet har sendt på høyring fleire forslag til endring av lovverket som regulerer høvet til fri rettshjelp. Fylkesmannen i Rogaland har innvendingar mot fleire av forslaga.


Publisert 06.05.2016

Bruk av tolk og betaling av tolkeoppdrag

På bakgrunn av spørsmål frå enkelte fylkesmannsembete og advokatar kan det synast som om det er ei viss uvisse knytt til bruk av tolk og betaling av tolkeoppdrag i rettshjelpssaker. Vi finn derfor grunn til å gi ei nærmare forklaring for dei reglane som gjeld på dette området, medrekna reglane om attestasjon, reisefråvær og innlevering av tolken si arbeidsoppgåve

Sjå vedlegg til høgre for meir informasjon:


Publisert 11.02.2016

Ny salærsats for advokatar

Ny salærsats for advokatar mv. i straffesaker og i rettshjelpssaker og nye stykkprissatsar for medisinsk sakkunnige


Publisert 25.01.2016

Nye retningslinjer for dekning av advokatane si reise i saker som gjeld einsleg mindreårige asylsøkjarar

Fylkesmannen har fått brev frå Statens sivilrettsforvaltning der det blir informert om at praksis for dekning av reisefråvær og reiseutgifter til advokat i saker som gjeld einslege mindreårige asylsøkjarar er endra:


Publisert 15.12.2015

Asylsaker – endring av regelverket for fritt rettsråd

Regjeringa gjorde med verknad frå 8. desember 2015 endringar i utlendingsforskrifta om retten til bistand frå advokat. Sjå informasjon frå Statens sivilrettsforvaltning med lenke til Justis- og beredskapsdepartementet og til sjølve forskrifta. Det er viktig å leggje merke til at endringa ikkje gjeld for einslege mindreårige asylsøkarar.