Status for SMIL 2012

Tabellen under viser ein jamn auke på aktiviteten frå 2010 til 2012. Sjølv om det var litt færre søkjarar til SMIL-midlar i 2012 samanlikna med 2011, har det vore ein auke i SMIL-løyvingane. Dette skuldast mellom anna at kommunane har vore flinke til å bruke inntrekte midlar der tiltak ikkje har blitt gjennomført, det blir løyvd midlar til større tiltak enn tidlegare og ein generell auke i kostnadsnivået.

Tabell: Oversikt over utvikling i løyvde SMIL-saker frå 2010 til 2012

Fordelinga av SMIL-midlar til kulturlandskapstiltak:

• 52 % til gamle bygningar. SEFRAK-registrerte bygningar blir prioritert og det er eit godt samarbeid mellom kommune og kulturminnemyndigheiter.
• 30 % til tiltak knytt til biologisk mangfald/gamal kulturmark. Om lag 9% av løyvingane til SMIL i Rogaland i 2012 gjekk til skjøtselstiltak i kystlynghei (brenning og rydding av einer/kratt). SMIL-midlar blir brukt til gjerde mellom innmark og til dømes kystlynghei. Dette for å hindre ei stegvis oppgjødsling av kystlynghei eller anna område med verdifullt biologisk mangfald.
• 10 % til ferdselstiltak. Det er samanhengande nettverk av turstiar fleire stader i fylket, delfinansiert med SMIL-midlar. I 2012 er det i regionalt miljøprogram (RMP) søkt om 473 km turstiar på innmark, - mot 432 km i 2010. Friluftsinteresserte og reiselivsnæringen nyter også godt av turstiane. Enkelte turstiar i pressområde er så viktig for så mange samfunnsgrupper at det er eit viktig argument mot at areala kring turstiar blir teke i bruk som utbyggingsområde.
• 9 % til kulturminnetiltak.

Det har vore ei tredobling av løyvingar til miljøtiltak frå 2010 til 2012
Auka skuldast i hovudsak ei sterk satsing på etablering av reinseparkar på Jæren i perioden 2010-2012 og i Vindafjord i 2012. I 2012 blei det gitt tilskot til 14 nye reinseparkar i Rogaland mot 11 i 2010 og 9 i 2011. Mange grunneigarar langs Vatsvassdraget i Vindafjord kommune inngjekk på eige initiativ og i fellesskap, avtalar på tiltak for å betre vasskvaliteten i Vatsvassdraget i 2012.

Rogaland har for 2013, utvida områda som får støtte til miljøvenneleg spreiing av husdyrgjødsel etter RMP-ordninga. Difor er det grunn til å tru at løyvingar til miljøtiltak vil auka ytterligare i 2013.

SMIL og RMP
Fylkesmannen har i mange år arbeidd for å få opp interessa for å ta vare på biologisk mangfald og gamal kulturmark. RMP gjer at ein i større grad ser nytten av å gjennomføre restaureringstiltak etter SMIL som til dømes satsing på tiltak i områdar i naturbasen, arbeidet med samanhengande turstiar og tiltak for å hindre forureining. Vi opplever generelt at det er relativt god kopling mellom tilskotsordningane SMIL og RMP.

Utfordringar framover
Det er viktig at SMIL-midlane i størst mogleg grad blir nytta målretta etter SMIL-forskrifta, og etter nasjonale og regionale målsettingar for å løyse utfordringar innan kulturlandskap og ureining.

Fylkesmannen legg vekt på at miljøverdiane og den ekstra innsatsen som ein søkjar legg ned utanom den vanlege jordbruksdrifta, skal vere utløysande for å løyve SMIL-midlar. I einskilde tilfelle blir det løyvd SMIL-midlar som må vurderast å vere i grenseland av kva SMIL-forskrifta tillet. Eit døme på dette er løyvingar av SMIL-midlar til tiltak mot gjengroing av kulturlandskapet. God informasjon ut til landbrukskontora er difor særs viktig for å sikre ei nokolunde lik handsaming av SMIL-søknadar i heile fylket.

Aktiviteten kring bruken av SMIL-midlar er i stor grad avhengig av kva ressursar landbrukskontora i kommunane har for å stimulere til SMIL-tiltak. Det er eit potensial for å auke og å målrette løyvingar av SMIL-midlar ytterlegare dersom kommunane legg meir personressursar i arbeidet med SMIL.